(ترجمه)

علماء وارثان انبیا و یکی از پایه‌های اساسی اصلاح امت و حکام می‌باشند؛ همان‌طور که پیامبر اسلام ﷺ فرموده‌اند:

«صِنفَانِ مِنَ النَّاسِ إِذَا صَلَحَا صَلَحَ النَّاسُ وَ إِذَا فَسَدَا فَسَدَ النَّاسُ؛ العُلَمَاءُ وَ الأُمَرَاءُ» (رواه ابونعیم فی الحلیة)

ترجمه: دو گروه از میان مردم اگر اصلاح شوند، مردم نیز اصلاح می‌شوند و اگرفاسد شوند، مردم نیز فاسد می‌شوند؛ علماء و حکام.

 فساد حکام و مسئولین به فساد علماء بستگی دارد؛ زیرا وظیفه آن‌ها نظارت بر حکام و آگاهی‌دادن به امت دربارۀ لزوم و چگونگی نظارت و هدایت آن‌ها به حق است. بنابراین، بر علماء واجب است که قبل از دیگران به عنوان مبلغان دین، نقش خود را بر وجه أحسن  إیفا کنند؛ زیرا آن‌ها به سبب علم شان به حلال و حرام الله سبحانه وتعالی آگاه‌تر از دیگران به شمار می‌روند. علم، عمل و حمل آن به مردم، میراث و دعوت‌شان محسوب می‌شود؛ زیرا آنان نخستین کسانی اند که فتنه را شناخته و توسط آگاهی شان از کتاب الله و سنت رسولش، به ظهور فتنه آگاه‌تر از دیگران اند و مثل مردم نیستند که فتنه را بعد از ظهور و درگیرشدن به آن بشناسند.  
علماء نباید در انجام این نقش خود کوتاهی کنند و یا آن را به فراموشی بسپارند؛ زیرا الله سبحانه وتعالی از آن‌ها پیمان محکمی گرفته است؛ چنان‌که در قرآن آمده:

﴿وَإِذْ أَخَذَ اللهُ مِيثَاقَ الَّذِينَ أُوتُوا الْكِتَـٰبَ لَتُبَيِّنُنَّهُ لِلنَّاسِ وَلا تَكْتُمُونَهُ فَنَبَذُوهُ وَرَاءَ ظُهُورِهِمْ وَاشْتَرَوْا بِهِ ثَمَنًا قَلِيلًا فَبِئْسَ مَا يَشْتَرُونَ﴾ [آل عمران: 187]

ترجمه: و (به ياد بیاور) آن‌گاه را كه الله پيمان مؤكّد (بر زبان انبياء) از اهل كتاب گرفت كه بايد كتاب (خود) را برای مردمان آشكار سازيد و توضيح دهيد و آن را كتمان و پنهان نسازيد. امّا آنان آن را پشت سر افكندند و به بهای اندكی آن را فروختند! چه بد چيزی را خريدند! (آنان باقی را با فانی معاوضه كردند!).‏

علماء مکلف به تبلیغ و بیان آموزه‌های اسلامی بوده و در برابر آن‌ها نزد الله سبحانه وتعالی مسئولند و این را صحابه و تابعین خوب دانسته‌ بودند. بر علماء به موجب ارث نبوت، واجب است که دیدگاه شان به مسائل بر اساس اصول، عقیده و احکام اسلام باشد و نظرات و دیدگاه شان به هیچ‌وجه تحت تأثیر افکار کفری قرار نگیرند.

هم‌چنین، باید برای اجراء و تطبیق افکار اسلامی وارد عمل شده و لزوم تغییر واقعیت کنونی همراه با حاکمیت اسلام به تمام معنا را بدون نقص و تدریج و با جزئیات آن بیان کنند.

علماء باید مفاهیم اسلامی را به صورت ملموس به مردم معرفی کنند تا مردم به توانایی آن در حل مشکلات شان اعتماد کنند. هم‌چنین باید نظام کامل اسلامی را که شامل تمام جوانب زندگی است، به درستی اظهار و در این راستا از هرنوع کوتاهی و تدریج بپرهیزند تا مدل ناقصی ایجاد نشود که موجب دوری و تنفر مردم از اسلام و حاکمیتش شود. علماء باید سعی کنند تا کیفیت حاکمیت اسلام و راه رسیدن به آن را بدون توسل و کارگیری از نظام‌های دیگر بیان کنند و از تسلیمی به واقعیت و به رسمیت‌شناسی عرف‌های کنونی و قوانین بین‌الملل دوری کنند.

برگرفته شده از شماره 503 جریدۀ الرایه

مترجم: محمد مزمل