Haber-Yorum

“Jirtig” Yozlaşmış Laiklikle Çelişmeyen ve Kaybetmiş Rejimler Tarafından Teşvik Edilen Bir Alternatiftir!

Haber:

Kültür ve Enformasyon Bakanı Halid el-İaysir: Sudan'ın ruhunun güzelliğini ve derinliğini yansıtan “Sudan Jirtig” mirasının onurlandırılması nedeniyle Sudan'a, Sudan halkına ve tüm insanlığa tebriklerimi sunarım. (El Cezire, 11 Aralık 2025)

Yorum:

Kapitalist Batı, İslam beldesindeki toplumu İslam'la hiçbir ilgisi olmayan gelenek, görenek ve sosyal örfleri benimsemeye teşvik etmeyi başarmıştır. Böylece toplumu, İslam akidesinden kaynaklanan kültür dışında bir kültürü kabul etmeyen ve İslam akidesi dışındaki her şeyle savaşan İslam akidesinin gücüyle güçlü bir tolumun oluşması için toplumda kök salması halinde tehlike oluşturacak İslam kültüründen kasıtlı olarak uzaklaştırmıştır. Bunu da Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü'nün (UNESCO) çabaları ve insanları hiçbir faydası olmayan şeylerle meşgul etmek için Müslüman ülkelerdeki mevcut rejimlerle birlikte yaptığı yorulmak bilmez çalışmaları sayesinde gerçekleştirmiştir.

İngiliz oryantalist Gibb, Wheither Islam adlı kitabında şöyle demiştir: “Modern okullar, basın ve kendi öğretilerimiz aracılığıyla yürütülen eğitim ve kültür faaliyetleri, –onlar bunun farkında olmasalar da– Müslümanlar üzerinde, genel görünüşlerinde büyük ölçüde dindar olmayan bir etki bırakmıştır. Şüphesiz ki bu, Batı'nın İslam dünyasına kendi medeniyetini taşıma girişimlerinin bıraktığı tüm etkilerin verimli bir özüdür.Gerçek şu ki bir akide olarak İslam, önemini ve otoritesini çok az kaybetmiştir. Ancak İslam, sosyal hayatta baskın bir güç olarak yerini kaybetmiştir.”

Savaşlarla çalkalanan bir ülkenin Kültür Bakanı'nın, açlık, hastalık ve yıkımdan muzdarip olan halkını tebrik etmek amacıyla Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO) ile birlikte kutlama yapması, İslam şeriatının ilkelerinden gerilemeyi yansıtan ve putperestlik ve Nil medeniyetleriyle yakından bağlantılı olan “Jirtig” kültürünü kutlaması son derece doğaldır. Oysa Nil medeniyetleri, gelin ve damadın özel kıyafetler (kırmızı, sirti) giyerek, süslü bir tahtta oturarak, tahıl alışverişi yaparak, süt serperek ve raht (süslü ipek iplik) keserek bereketi, göz ve hasetten korunmayı hedefleyen bir ritüeldir.Allah'ın emri bu mu, yoksa Allah'a karşı yalan mı uyduruyorsunuz?!

İnsanları önemsiz şeylerle meşgul etmek, laiklerin de katıldığı yüzyıllardır süregelen tarihsel sömürgeci planlardır. Laikler ise, dinini ve kültürünü savunan, yani İslam’la silahlanan ve eğitimin çarpıtılmasıyla başlayıp ardından medyanın önemsiz şeyleri, cehaleti ve insanların alaya alınmasını teşvik etmesiyle devam eden kültürel istilaya ve çarpıtmaya karşı direnen herkesi engelleyen koşulların gölgesinde, bizleri cehalet ve sapkınlığın ilk köşesinde tutan şeyleri teşvik ettikleri gibi, insanların gerçekliğiyle ve onları hayatın ucunda yaşamaya iten sorunlarıyla hiçbir ilgisi olmayan çağ dışı kültürü de teşvik etmektedirler.

Batı, İslam ve onun hükümlerinin tek düşmanı olduğunun kesinlikle farkındadır, çünkü İslam, her türlü çürümeyi onaylayan laikliğe direnmede istisnai bir örnek olduğunu kanıtlamıştır.Bu yüzden Batı, devlet kurumları aracılığıyla, yozlaşmış sekülarizm ve kaybetmiş sistemleriyle çelişmeyecek bir alternatif olsun diye bu putperest gelenekleri, görenekleri ve sosyal örfleri teşvik etmeye karar vermiştir.

Ancak bu politikaların, Batı'yı hoşnut eden ve bu politikaların kendi dinlerini hedef aldığını görmezden gelen yöneticiler tarafından teşvik edilmesi hiç şaşırtıcı değildir.

Dünyayı kontrol eden ve geri kalmışlık, gericilik ve çöküşü miras bırakan laikliğe karşı tek meydan okuyan İslam ve onun sistemleridir. Bu yüzden İslam kültürünü yüceltecek ve diğer tüm kültürleri tevhid ümmetinden uzaklaştıracak olan Hilafet Devleti dışında gerçek kurtuluşa ulaşmanın bir yolu yoktur.

Hizb-ut Tahrir Merkezi Medya Ofisi İçin Yazan
Gâde Abdulcabbar (Ümmü Evâb) – Sudan

Haberlerde; Sudan Egemenlik Konseyi Başkanı Abdül Fettah El-Burhan, Güney Sudan Devlet Başkanı Salva Kiir Mayardit ve Hızlı Destek Güçleri Komutanı Muhammed Hamdan Dagalo (Hamideti) arasında varılan üçlü anlaşmanın ardından, Güney Sudan Halk Savunma Kuvvetlerinin, Heglig petrol sahasını güvence altına almak için konuşlanmaya başladığı yer aldı. Güney Sudan Halk Savunma Ordusu Genelkurmay Başkanı Paul Nang, Heglig petrol sahası içinden basına yaptığı açıklamalarda, anlaşmanın ordunun geri çekilmesini ve Hızlı Destek Güçleri’nin bölgeden çıkmasını öngördüğünü belirtti ve anlaşmanın amacının petrol tesislerinde herhangi bir sabotajın meydana gelmesini engellemek olduğunu vurguladı.

Burada güçlü bir şekilde sorulması gereken soru şudur: Korumak için anlaşma yapmaya hangisi daha layıktır? Uğruna bu petrol tesislerinin inşa edildiği insan mı, yoksa petrol tesisleri mi?! Yoksa Sudan’daki Müslüman insanın kanı, petrol tesislerinden daha mı ucuz?! Madem oturup anlaşma yapma imkânı vardı; o halde neden El-Burhan ile Hamideti; Hızlı Destek Güçleri’nin istila ettiği, binlerce savunmasız masumu katlettiği, namusları kirlettiği ve malları yağmaladığı Cuneyne (Geneina), Faşir, Cezire, Bara, Kalugi, Babanusa ve diğer bölgelerdeki sivilleri korumak için oturup bir anlaşma yapmadılar?!

Kim olursa olsun İslam’a göre insan üstün bir varlıktır. Allah Subhânehu ve Teâlâ şöyle buyurdu:

وَلَقَدْ كَرَّمْنَا بَنِي آدَمَ وَحَمَلْنَاهُمْ فِي الْبَرِّ وَالْبَحْرِ وَرَزَقْنَاهُم مِّنَ الطَّيِّبَاتِ وَفَضَّلْنَاهُمْ عَلَى كَثِيرٍ مِّمَّنْ خَلَقْنَا تَفْضِيلاً“Andolsun ki biz, Ademoğullarını kerim kıldık (şerefli ve üstün kıldık); karada ve denizde taşıdık; onları temiz şeylerden rızıklandırdık ve onları yarattıklarımızın birçoğundan üstün tuttuk.” ^{[İsra 70]} Allah, bir canı haksız yere öldürmeyi en büyük günahlardan saydı. Allah Subhânehu ve Teâlâ şöyle buyurdu:

مَن قَتَلَ نَفْساً بِغَيْرِ نَفْسٍ أَوْ فَسَادٍ فِي الأَرْضِ فَكَأَنَّمَا قَتَلَ النَّاسَ جَمِيعاً“Kim, bir cana veya yeryüzünde bozgunculuk çıkarmaya karşılık olmaksızın (haksız yere) bir cana kıyarsa bütün insanları öldürmüş gibi olur.” ^{[Maide 32]} Bu can, Müslüman bir can ise o zaman haramlık daha şiddetli, hürmet ve dokunulmazlığı daha büyüktür. Allah Subhânehu ve Teâlâ şöyle buyuruyor:

وَمَنْ يَقْتُلْ مُؤْمِناً مُتَعَمِّداً فَجَزَاؤُهُ جَهَنَّمُ خَالِداً فِيهَا وَغَضِبَ اللَّهُ عَلَيْهِ وَلَعَنَهُ وَأَعَدَّ لَهُ عَذَاباً عَظِيماً“Kim bir mümini kasten öldürürse, cezası içerisinde ebedi kalmak üzere cehennemdir. Allah ona gazap eder ve lanet eder. Onun için büyük bir azap da hazırlamıştır.” ^{[Nisa 93]} Peygamber SallAllahu Aleyhi ve Sellem şöyle buyuruyor:

لَزَوَالُ الدُّنْيَا أَهْوَنُ عَلَى اللَّهِ مِنْ قَتْلِ رَجُلٍ مُسْلِمٍ“Şüphesiz dünyanın yok olması Allah katında Müslüman bir kişinin öldürülmesinden daha ehvendir.”

لَهَدْمُ الْكَعْبَةِ حَجَراً حَجَراً أَهْوَنُ عَلَى اللَّهِ مِنْ قَتْلِ الْمُسْلِمِ“Kabe’nin taş taş yıkılması Allah katında bir Müslümanın kanından daha ehvendir.”

Mümin bir can, değeri ne olursa olsun yeryüzündeki her şeyden daha kıymetlidir. Ancak sömürgeci kâfir Batı ajanı bu beşeri rejimlerde, Müslüman insanın kanı serçe kanından daha ucuz hale gelmiştir! Bu nedenle kanlarını petrol tesislerinden ve diğer her şeyden daha değerli kılacak ve onlara Allah’a itaat gölgesinde onurlu bir hayat sağlayacak bir devlet Sudan halkı için kaçınılmazdır. Bu devlet, İslam’ın belirlediği devlettir; Nübüvvet metodu üzere Raşidi Hilafet Devleti’dir. Hilafet bize konumumuzu geri kazandıracak, kanlarımızı koruyacak, namuslarımızı muhafaza edecek, mallarımızı himaye edecek ve bizi Alemlerin Rabbi olan Allah’a kul edecektir. Böylece hem dünyada hem de ahirette kurtuluşa erenlerden olacağız.

يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ اسْتَجِيبُواْ لِلّهِ وَلِلرَّسُولِ إِذَا دَعَاكُم لِمَا يُحْيِيكُمْ“Ey iman edenler! Size hayat verecek şeylere sizi çağırdığı zaman, Allah ve Rasûlü’ne icabet edin.” ^{[Enfal 24]}

Müslüman öğrenciler ve velileri, eğitim kurumlarında ve diğer kamu kuruluşlarında giderek artan engelleyici ve ayrımcı politikalara maruz kalıyor. Bu uygulamalar çoğu zaman tali veya münferit olaylar gibi sunuluyor.

Öğrencilere ve talebelere, herhangi bir kargaşaya yol açmamasına rağmen teneffüs veya boş zamanlarda dahi okulda namaz kılmanın yasaklandığı bildirilen çok sayıda vaka bulunuyor.

Buna ek olarak, özellikle “İslamî” okullarda çocuklara giderek bazı değer ve görüşler dayatılıyor. Eşcinsellik meselelerine bakış gibi tüm veliler ve öğrenciler, bu dayatılan görüşleri paylaşmıyorlar.

Sözde vatandaşlık eğitimi derslerinde, laik dünya görüşü genellikle normatif bir çerçeve olarak sunulmaktadır; Bu da dini inançlar ve ahlaki ilkeler arasında eşit bir şekilde bir arada yaşama alanını doğal olarak daraltmaktadır.

Birçok vakada Müslüman gençlere, dini veya siyasi duruşlarıyla ilgili açıkça uyarılarda bulunulmuş ve bu olayların bazıları daha sonra medya aracılığıyla kamuoyuna yansımıştır. Rapor edilen vakalardan birinde, bir öğrenci beden eğitimi dersinde siyasi bir bildiri olarak kabul edildiği gerekçesiyle “Filistin” yazılı tişörtünü çıkarmaya zorlanmıştır. Bu olaylar bir bütün olarak ele alındığında, eğitimde İslamî kimlik ve onun dışavurumları üzerinde yapısal kısıtlamaların olduğu açıkça görülür. Bu kısıtlamalar daha geniş bir bağlama oturtulduğunda, tutarlı ve son derece endişe verici bir tablo ortaya çıkar.

Bu yönelimle uyumlu olarak; İslami okullar, camiler ve Kur’an kursları giderek artan bir şekilde sıkı gözetim ve genel şüphe altına girmektedir. Bu kurumlar sıklıkla olumsuz bir şekilde tasvir edilmekte, yoğun denetimlere ve kısıtlayıcı düzenlemelere maruz kalmaktadır; oysa diğer inanç sistemlerine ait benzer kurumlar aynı muameleyi görmemektedir. Sonuç olarak, İslami eğitim ve gelişim alanı yapısal olarak kısıtlanmaktadır. Bu durum; İslami normların, değerlerin ve bilginin aktarılması ile İslami kimliğin inşası üzerindeki baskının arttığı bir iklimin oluşmasına katkıda bulunmaktadır.

Bu gelişmeler, Müslüman çocukları ve gençleri, kimlik oluşumlarının en kritik evresinde etkilemektedir. İslami sembollerin, namazın ve dini ifadenin kısıtlanmasıyla kimliklerine tarafsız davranılmamakta, bilakis aktif bir şekilde marjinalleştirilmektedirler. Verilen örtülü mesaj şudur: “İslami kimliğin okulda bir yeri yoktur.” Bu tarafsızlık değil, zorla asimilasyon sürecidir ve İslami kimlik yapısal bir baskıya maruz kalmaktadır. Allah Subhânehu ve Teâlâ, Kur’an-ı Kerim’de bize şunu hatırlatmaktadır:

وَلَنْ تَرْضَى عَنْكَ الْيَهُودُ وَلَا النَّصَارَى حَتَّى تَتَّبِعَ مِلَّتَهُمْ“Dinlerine uymadıkça Yahudiler de Hristiyanlar da asla senden razı olmayacaklardır.” ^{[Bakara 120]} Bu ilahî uyarı, kabul görmenin yolunun asimilasyon olmadığını, bilakis asimilasyonun hakiki benliğini kaybına yol açacağını vurgulamaktadır.

İslami nesil, İslam’a düşman olan bu politika biçiminin farkına varmalı ve İslami ilkeleri etrafında birleşmelidir. Çocuklarımızın kimliğini korumak kolektif bir sorumluluktur; bu nedenle uyanıklık, vahdet ve ortak hareket etmek esastır.

Orta Asya Üç Çekiç Arasında Sıkışmış Durumda!

Orta Asya (Özbekistan, Kazakistan, Kırgızistan, Tacikistan, Türkmenistan) bugün, modern tarihinin bir dönüm noktasında durmaktadır; zira yüzyıllar boyunca medeniyetlerin kesişme noktası, kervanların, orduların ve imparatorlukların güzergahı olan bu bölge bugün, nüfuz, kaynaklar ve stratejik koridorlar için rekabet eden üç süper gücün kuşatması altındadır.

Bu güçler şunlardır: Kuzeyden Rusya, doğudan Çin ve batıdan Amerika Birleşik Devletleri; nitekim bu üç büyük çekiç, şimdiye kadar güvenliğini, kimliğini ve halkının çıkarlarını koruyacak net bir denge kuramamış kırılgan bir coğrafi alana farklı güçlerle iniş yapmıştır. 

Birincisi: Doğal kaynaklar

1- Özbekistan: Orta Asya'da kilit oyuncu

Jeopolitik ve ekonomik önemi: Özbekistan, Orta Asya'nın kalbinde yer almakta olup, tüm ticaret koridorlarını ve bölgesel güzergahları birbirine bağlayan tek ülkedir. Bu ülke, bölgedeki en çok nüfusa sahip olmasının yanı sıra coğrafi olarak da Afganistan'a en yakın bir yer olup, yolların, ulaşımların, su kaynaklarının ve enerjinin merkezidir.

Mineraller ve doğal kaynaklar: Özbekistan, ülkenin ekonomisinin temel direklerini oluşturan mineraller ve doğal kaynaklar açısından Orta Asya'nın en zengin ülkelerinden biridir. Aşağıda bu kaynakların en önemli olanlarına yönelik kapsamlı bir sunum yer almaktadır:

- Enerji kaynakları

Petrol ve doğalgaz: Özbekistan, Orta Asya'da doğalgaz rezervleri bakımından önde gelen ülkelerden biridir.

Kömür: Büyük rezervlere sahip.

- Mineraller

Altın ve çeşitli mineraller: Özbekistan, dünyada en büyük beş altın üreticisi ülkeler arasında yer almaktadır.

Uranyum: Özbekistan, dünyanın en büyük uranyum rezervlerinden birine sahiptir.

Bakır

- Değerli ve yarı değerli taşlar: yeşim taşı, lapis lazuli, oniks ve diğerleri.

- İnşaat malzemeleri: Çimento üretim malzemeleri, kireçtaşı, alçı ve mermer.

- Nadir elementler: Tungsten, hoodover ve congers. Bakır madenleri ile birlikte molibden. Molibdenin bir yan ürünü olan renyum ve lityum.

2- Kazakistan: Jeoekonomik Dev

Jeopolitik önemi: Kazakistan, yüzölçümü bakımından en büyük ülke olup, en büyük petrol ve uranyum rezervlerine sahiptir ve Çin'den Avrupa'ya giden ulaşım yollarının %70'i onun üzerinden geçmektedir.

Kazakistan'daki mineraller ve doğal kaynaklar: Kazakistan, mineraller ve doğal kaynaklar açısından Orta Asya'nın en zengin ülkelerinden biri olup sahip olduğu muazzam rezervler onu, dünyanın en önemli enerji ve mineral üreticilerinden biri haline getirmiştir.

- Enerji kaynakları

Petrol: Kazakistan, petrol rezervleri ve üretimi açısından önemli ülkelerden biri olup küresel petrol piyasasında önemli bir rol oynamaktadır.

Doğal gaz: Gazın büyük çoğunluğu petrolle birlikte çıkarılmaktadır.

Kömür: Kazakistan, kömür rezervleri bakımından dünyanın en büyük 10 ülkesi arasında yer almaktadır.

- Mineraller

Uranyum: Kazakistan, dünyanın en büyük uranyum üreticisidir!

Bakır

Demir cevheri: Kazakistan, devasa demir cevheri rezervlerine sahiptir.

Kromit (krom cevheri): Kazakistan, kromit rezervleri açısından dünyanın en büyük ülkelerinden biridir.

- Değerli ve nadir mineraller

Altın: Vasilkovskoye madeni– dünyanın en büyük altın madenlerinden biridir.

Gümüş

Nadir elementler: Berilyum, tantal ve niyobyum.

- İnşaat malzemeleri: Bunlar, kireçtaşı, granit, mermer, alçıtaşı, kum ve çakılları kapsamakta olup ülke genelinde büyük miktarlarda bulunmaktadır.

3. Kırgızistan

Jeopolitik ve ekonomik önemi: Ekonomik açıdan küçük, deniz limanı olmayan ve Kazakistan, Çin ve Özbekistan arasında stratejik bir konumda yer alan bir ülkedir.

Kırgızistan'daki mineraller ve doğal kaynaklar: Kırgızistan, başta altın olmak üzere bazı önemli mineraller açısından zengin ve dağlık bir ülke olmasının yanı sıra büyük ekonomik ve stratejik değere sahip başka kaynakları da bulunmaktadır.

- (Ülkenin en önemli kaynağı) altın: Kırgızistan, altın açısından Orta Asya'nın en zengin ülkelerinden biri olarak kabul edilmektedir.

- Kömür: Ülke, temel olarak iç tüketimi karşılamak için kullanılan kömür rezervlerine sahiptir.

- Antimon ve cıva: Kırgızistan, Orta Asya'daki antimon (sürme) rezervleriyle ünlüdür.

- Nadir mineraller (stratejik metaller): Endüstriyel açıdan önemli elementlerden oluşan bir grubu içerir: Berilyum, bizmut ve tungsten molibden gibi.

- Kurşun, çinko ve dağ mineralleri.

- Değerli ve yarı değerli taşlar: Kırgızistan dağları, yeşim (nefrit) taşı, lapis lazuli, opal, turmalin ve krizopraz gibi farklı türdeki taşlarıyla ünlüdür.

- İnşaat malzemeleri şunları içermektedir: Mermer, granit, kireçtaşı ve çoğu vadide çimento, kum ve çakıl için gerekli hammaddeler bulunmaktadır.

4. Tacikistan

Jeopolitik ve ekonomik önemi: Afganistan ile uzun sınırları (1.300 km) ve Pamir Dağları'nda önemli su kaynakları bulunmaktadır.

Tacikistan'daki maden zenginlikleri: Tacikistan, çeşitli maden zenginliklerine sahiptir ve madencilik sektörü, ülkenin en önemli ekonomik sektörlerinden biridir. Bu zenginliklerin en bariz olanları şunlardır:

- Altın: Tacikistan altın açısından zengin ülkelerden biridir.

- Gümüş: Ülke, büyük gümüş rezervlerine sahiptir ve dünyanın en büyük gümüş madenlerine sahip ülkeler arasında yer almaktadır.

Tacikistan'ın maden zenginliği: Tacikistan çeşitli maden zenginliklerine sahiptir ve madencilik sektörü ülkenin en önemli ekonomik sektörlerinden sayılır. Bu zenginliklerin en öne çıkanları şunlardır:

Taş kömürü: Büyük miktarlarda bulunmakta ve önemli bir enerji kaynaklarından biri olarak kabul edilmektedir.

- Uranyum: Tacikistan, Sovyet dönemine kadar dayanan uranyum rezervlerine sahiptir ve bu mineral, en önemli stratejik minerallerden biri olarak kabul edilmektedir.

- Nadir mineraller: Antimon, cıva, kurşun, çinko ve tungsten gibi mineraller, çeşitli endüstrilerde kullanılan önemli mineral kaynaklarından sayılır.

5- Türkmenistan

Jeopolitik ve ekonomik önemi: Afganistan ile sınır komşusu olup TAPI doğalgaz boru hattı projesi için stratejik bir konumdadır.

Türkmenistan'daki maden zenginlikleri: Türkmenistan, özellikle petrol ve doğalgaz olmak üzere doğal zenginlikler açısından zengin ülkelerden biridir. Ülkedeki en önemli maden zenginlikleri şunlardır:

- Doğal gaz: Türkmenistan, dünyanın en büyük gaz rezervlerinden birine sahiptir.

- Petrol: Hazar Denizi kıyılarında ve Kara Boğaz yakınlarındaki bölgelerde büyük petrol yatakları bulunmaktadır.

- İyot ve brom: Türkmenistan, iyot ve brom üretiminde dünyanın önde gelen ülkelerinden biridir.

- Kalsiyum, magnezyum ve tuz.

- Kükürt: Gaz sahalarında büyük miktarlarda kükürt bulunmakta olup kimya endüstrisi için önemli kaynaklardan biridir.

- İnşaat malzemeleri arasında şunlar yer almaktadır: Kum, çakıl, mermer, dolomit, kireç taşı ve çimento üretimi için ham maddeler.

İkincisi: Üç Çekiç:

1. Rus Çekici: İmparatorluğun Mirası ve Geçmişi Geri Kazanma Girişimi

Rusya, kendisini Orta Asya'nın tarihi koruyucusu olarak görmektedir; zira yaklaşık üç yüzyıllık Çarlık yönetimi, ardından Sovyet döneminden sonra Moskova bu bölgeyi, “hayati alanının” bir parçası olarak görmektedir; bu nedenle birçok araçlar kullanmaktadır ki bunlar şunlardır:

- Kolektif Güvenlik Anlaşması Örgütü (CSTO) aracılığıyla güvenlik ve askeri baskı.

- Sürekli olarak Rusça dilinin kullanımı yoluyla dilsel ve kültürel nüfuz.

- Göçmen işgücü, bankacılık hizmetleri ve enerji yoluyla ekonomik bağımlılık.

Orta Asya ülkeleri 1991 yılından bu yana bağımsızlıklarını kazanmış olmalarına rağmen, Moskova bu ülkeleri hâlâ kendi ön bahçesi olarak görmekte ve başkasının bu bahçeye girmesine izin vermemektedir.

Orta Asya ülkelerinin Rusya ile ilişkileri:

Özbekistan: Pragmatik bağlantısızlık politikası; Rusya'da 2 milyondan fazla göçmen işçi, Rus enerjisine (doğalgaz, nükleer) bağımlıdır.

Kazakistan: Rusya ile en uzun sınırı (7.500 km) olan bir ülke olup tarihsel olarak güçlü Rus nüfuzu altındadır ve iç güvenliği Rus güçleri tarafından desteklenmektedir.

Kırgızistan: Ordu Rusya'ya güveniyor ve orada bir Rus üssü bulunmaktadır ve Rusya'nın ülkedeki siyasi ve ekonomik nüfuzu güçlüdür.

Tacikistan: Burada 201. Rus askeri üssü bulunuyor. Güvenlik Rusya'ya bağlıdır ve Rusya'dan gelen göçmen işçiler Rusya'nın etkisini güçlendirmektedir.

Türkmenistan: Rus nüfuzu sınırlıdır ve tam bir tarafsızlık politikası söz konusudur.

2- Çin Çekici– Coğrafyadan Önce Ekonomi

Rusya tarihe dayanırken, Çin ise mutlak ekonomik güce güvenmektedir; zira Kuşak ve Yol Girişimi sayesinde Çin, karayolları, demiryolları, iç limanlar, enerji, madenler ve telekomünikasyon alanlarında birinci yatırımcı haline gelmiştir.

Pekin'in en önemli araçları şunlardır:

- Finansal bağımlılık yaratan devasa krediler.

- Petrol, gaz ve uranyum alanlarında stratejik yatırımlar.

- Kültür, eğitim hibeleri ve ticari nüfuz yoluyla yumuşak baskı.

Çin çekicinin özelliği sessiz olmasıdır; ancak o, derinlemesine çalışmakta ve bölgenin ekonomik yapısını içeriden değiştirmektedir.

3. Amerikan Çekici: Jeopolitik Rekabet ve Boşluğu Doldurmak

Amerika Birleşik Devletleri, 2001 yılından sonra “terörle mücadele” sloganı altında Orta Asya'ya güçlü bir şekilde girdi, ancak gerçek varlığı jeopolitik niteliğe sahip olup bu nitelik, Rusya'nın nüfuzunu yeniden elde etmesini engellemeyi ve Çin'in doğuya ve batıya doğru genişlemesini frenlemeyi temsil etmektedir.

En öneli araçları şunlardır:

- Sınırlı güvenlik anlaşmaları.

- Siyasi ve medya desteği.

- Küçük ölçekli ekonomik girişimler.

- C5+1 platformu aracılığıyla diplomatik baskı.

Amerika'nın nüfuzu Rusya ve Çin nüfuzundan daha zayıf olmasına rağmen ancak dengeleyici bir rol oynamakta ve bölgede tek bir egemen gücün oluşmasını engellemektedir.

Bu üç güç karşısında zorunlu tarafsızlık ile kimlik arayışı arasında kalan Orta Asya ülkeleri, pozitif tarafsızlık politikası veya "eksenler arası denge" politikasını benimsemek zorunda kalmışlardır;

Ancak:

- Tarih, dil ve ekonomi nedeniyle Rusya'ya karşı tarafsız kalmak zordur.

- Devasa finansman ve ticaret nedeniyle Çin'e karşı tarafsız kalmak zordur.

- Küresel açıklık ve siyasi meşruiyete olan ihtiyaç nedeniyle Amerika'ya karşı tarafsız kalmak zordur.

Bu karmaşıklığın gölgesinde bu bölgenin halklarının İslami ve kültürel kimliği, bu birbirleriyle çatışan çekiçler arasında nefes alacak bir alan arayan bir unsur olmaya devam etmektedir.

Sonuç olarak

Orta Asya'yı "üç çekiç arasında sıkışmış" olarak betimlemek, sadece edebi bir betimleme değil, aksine stratejik bir gerçektir. Bölge hayati bir meydan okumayla karşı karşıyadır: Peki büyük güçler arasındaki rekabet sahası olmaya devam mı edecek? Yoksa kendi kendine güvenen, kendi kurumlarını inşa eden, servetine yatırım yapan ve dış baskılardan uzak bir şekilde geleceğini şekillendiren bağımsız bir eksen haline mi gelecektir?

Hizb-ut Tahrir Merkezi Medya Ofisi İçin Yazan
Ahmed Hâdi