Soru:

Rikâz [Define] meselesiyle alakalıdır. Kitâb'ul Emvâl kitabında Rikâz'da beşte bir var diye belirtildi. Buradaki soru ise, haç ve fildişinden üretilmiş heykeller gibi belli bir biçimi olan veya hayatta belli bir bakış açısını ifade eden madenler ve şekillerle alakalıdır. Bunlar Rikâz'dan olduklarında mal edinilir mi? Yani satılıp parasından yararlanmak ve beşte bir vermek caiz mi?

Cevap:

Rikâz ile ilgili mesele, madde haram olduğunda mülkiyeti ve alış verişte tasarrufu da haramdır. Bundan dolayı bir Müslüman haram maddeden olan haç, heykel gibi gömülü Rikâz bulduğunda haram olan suretinden dolayı mülk edinmesi caiz değildir. Fakat kırarak haram olan suretini değiştirip kırıkları satması caizdir. Eğer Hilafet varsa gelirin beşte biri Müslümanların maslahatları ve muhtaçlara infak edilmesi için devlete verilir. Eğer Hilafet yoksa beşte biri fakirlere, miskinlere ve Müslümanların maslahatlarına infak edilmesi için verilir. Diğer dörtte biri ise onundur. Bu, heykel ve haç murdar hayvandan olmadığında geçerlidir. Zira kırılması murdar olmasını gidermez. Haç ve heykel murdarın kemik veya boynuzundan olduğunda ise, bu konuda fakihlere göre temiz veya necaseti açısında ihtilaf vardır. Tercih ettiğim görüş necis olduğunu söyleyen görüştür. Murdarlık vasfı intibak etmektedir. Çünkü Allah Subhânehu ve Teâlâ şöyle buyurdu:

قَالَ مَنْ يُحْيِ الْعِظَامَ وَهِيَ رَمِيمٌ "Dedi ki "Çürümüş bozulmuşken, bu kemikleri kim diriltecek" ^[Yasin78] [يُحْيِ]  diriltecek lafzının [الْعِظَامَ ] kemiklerle birlikte zikredilmesi, murdarın kemiklerinin de aynı şekilde murdar olduğunu ifade eder.

Binaenaleyh heykel veya haç murdar hayvanın herhangi bir parçasından olduğunda, kırılsa bile yararlanılması caiz değildir. Zira murdarın parçaları üzerine murdar hükmü intibak etmektedir.